Michal Martychowiec
After
19.04 - 20.05.2024

Wszyscy znamy dzieła sztuki tworzone “według” historycznie znaczących mistrzów. To naśladownictwo historycznych stylów artystycznych było szczególnie ciepło przyjęte w XIX wieku, okresie definiowanym przez gorliwe kolekcjonowanie dziedzictwa artystycznego. Ta metoda przetrwała do ponowoczesności, łącząc się z takimi koncepcjami jak “koniec historii”.

Co ciekawe, można by uznać, że dzieła w tym stylu często pokazują historyczny regres, a nie rozwój wewnątrz historycznej narracji. Nawet przy założeniu, że ponowoczesne pastisze czasami zawierają cechy komentarza społecznego, samo słowo “after” (,,według” lub “po”) pochodzi ze staroangielskiego słowa “æfter”, które przywołuje spadkobierstwo lub rozwój, co widoczne jest przy wyrażeniu “æftercnēoresu”, które oznacza potomność.

Możliwe, że poszukiwanie “historycznego znaczenia” tych starań jest całkowicie nietrafione. To zapytanie wychodzi od współczesnego paragydmatu linearnego rozwoju społecznego oraz zachodniocentrycznego światopoglądu, który zakłada utworzenie końcowego kulturowego i społecznego zenitu. Ta trajektoria, zapowiadana przez Fukuyamę jako “koniec historii”, tworzy obraz punktu kulminacyjnego, w którym ewolucja społeczna osiąga perfekcję.

A jednak człowiek zawsze potrzebuje ’’wzrostu’’, podejmując nieskończone próby rozwoju i ulepszenia. Mimo wszystko wspomniane poszukiwania powinny być osadzone w kontekście szerszego kontinuum historycznego. Nie jest zatem zaskakujące, że po okresie sejsmicznych rewolucji kulturowych, jak te, których człowiek doświadczył w Europie (Modernizm) czy Chinach (rewolucja kulturalna), artyści często próbują osadzić się w historii.

W ten sposób adaptacja stylów oznaczonych jako “after…” obnaża współczesny impuls, by stworzyć połączenie z historią w postulowanym następstwie jej zakończenia.

W swojej praktyce Martychowiec często wykorzystuje krytyczne śledzenie rzekomego historycznego importu przypisywanego sztuce wewnątrz kulturowych i społecznych ram. Poprzez zręczne przywoływanie spektrum odniesień artystyczno-historycznych, artysta systematycznie podważa utartą koncepcję linearnej progresji historycznej, gdzie historia toczy się z określonego początku aż do założonego końca. Artysta ocenia kluczową rolę przyznaną sztuce w tej narracji. Chociaż Martychowiec uznaje społeczne transformacje za nieuniknione, prowokacyjnie twierdzi, że nie muszą one oznaczać rozwoju czy regresu. W swoich rozważaniach artysta podkreśla ideę, że współczesność nie jest jedynie punktem na skali historycznego kontinuum; zamiast tego reprezentuje ona dynamiczne “teraz”, ukształtowane przez wszystko, co możemy wyczytać z przeszłości i wyobrazić sobie o przyszłości.

Projekt dofinansowany z budżetu Miasta Poznania
#poznanwspiera